Program Aktywny Maluch (dawniej program Maluch Plus) to rządowe wsparcie dla tych, którzy planują stworzyć żłobek, klub dziecięcy lub zatrudnić dziennego opiekuna. Umożliwia otrzymanie dofinansowania na budowę, adaptację i utrzymanie miejsc opieki dla dzieci do lat 3. Zobacz, jak działa program i kto może z niego skorzystać.
Czym jest Program Aktywny Maluch (dawniej program Maluch Plus)?
Program Aktywny Maluch to nowa odsłona dobrze znanego programu Maluch Plus. Realizowana jest ona w latach 2022–2029 i ma na celu zwiększenie liczby miejsc opieki dla dzieci do lat 3. Program wspiera również rodziców w powrocie do pracy, zapewniając im dostęp do bezpiecznych i nowoczesnych żłobków, klubów dziecięcych oraz dziennych opiekunów.
Krótka historia programu
Pierwsze edycje programu funkcjonowały pod nazwą Maluch Plus. Koncentrowały się one głównie na tworzeniu nowych żłobków oraz klubów dziecięcych. Z biegiem lat program był kilkakrotnie modyfikowany, aby lepiej odpowiadać na potrzeby lokalnych społeczności i rodziców.
Inicjatywa otworzyła się również na podmioty prywatne, fundacje i organizacje pozarządowe, które teraz – obok samorządów – mogą tworzyć i prowadzić miejsca opieki dla najmłodszych. W efekcie zwiększyła się liczba beneficjentów i tempo rozwoju infrastruktury żłobkowej w całym kraju.
Źródła finansowania
Aktywny Maluch korzysta z połączenia środków krajowych i europejskich. Pozwala to objąć pomocą znacznie większą liczbę projektów niż wcześniej. Program finansowany jest z trzech źródeł:
- KPO – Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności;
- FERS – Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego;
- budżet państwa.
Główny cel programu
Program Aktywny Maluch nie jest jedynie inicjatywą inwestycyjną – to element długofalowej polityki rodzinnej państwa. Ma wspierać rodziców, którzy chcą łączyć pracę zawodową z wychowaniem dziecka, oraz rozwijać lokalną infrastrukturę opiekuńczą. Jego celem jest:
- zwiększenie dostępności miejsc opieki dla dzieci do lat 3;
- aktywizacja zawodowa rodziców;
- tworzenie nowych miejsc pracy dla opiekunów i kadry wspierającej.
Kto może skorzystać z Programu Aktywny Maluch?
Z dofinansowania mogą skorzystać podmioty, które chcą tworzyć lub prowadzić miejsca opieki nad dziećmi. Wsparcie kierowane jest przede wszystkim do:
- jednostek samorządu terytorialnego (gminy, powiaty);
- osób fizycznych planujących prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego;
- osób prawnych i instytucji publicznych, np. fundacji, stowarzyszeń, przedsiębiorców.
Warunkiem uczestnictwa w programie jest możliwość tworzenia miejsc opieki zgodnie z ustawą o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Oznacza to konieczność spełnienia wymogów lokalowych, sanitarnych i przeciwpożarowych.
Obligatoryjne jest również zapewnienie odpowiednio przygotowanej kadry. Kompetencje w tym zakresie można zdobyć na różne sposoby – między innymi poprzez ukończenie odpowiednich kursów przygotowujących do pracy z najmłodszymi. Jednym z nich jest Szkolenie na Opiekuna w Żłobku lub Klubie Dziecięcym, które komplementarnie przygotowuje uczestników z zakresu wszechstronnego rozwoju dziecka na różnych etapach jego życia. Kurs daje uprawnienia do podjęcia pracy w żłobku, klubie dziecięcym, placówkach zajmujących się opieką nad najmłodszymi oraz w charakterze opiekunki dzieci do 3. roku życia. Posiadanie wykształconych opiekunów to jeden z kluczowych elementów oceny projektu oraz gwarancja bezpiecznej, profesjonalnej opieki nad dziećmi w nowo powstałej placówce.
O innych wymaganiach niezbędnych do podjęcia pracy w żłobku przeczytasz tutaj: Kto może pracować w żłobku?
Na co można przeznaczyć środki z programu?
Program Aktywny Maluch zapewnia dofinansowanie zarówno na utworzenie, jak i funkcjonowanie miejsc opieki. Zakres wsparcia zależy od źródła finansowania.
Środki z KPO
Z funduszy Krajowego Planu Odbudowy (KPO) można sfinansować:
- budowę nowych żłobków i klubów dziecięcych lub rozbudowę już istniejących obiektów;
- zakup nieruchomości lub modernizację nieruchomości (lokale, budynki) pod kątem funkcji opiekuńczej;
- adaptację i przebudowę pomieszczeń (w tym dostosowanie do wymogów budowlanych, sanitarnych, przeciwpożarowych);
- doposażenie placówki: zakup mebli, sprzętu edukacyjnego, wyposażenia technicznego, urządzeń sanitarno-technicznych;
- prace związane z dostosowaniem infrastruktury pomocniczej: kuchnie, zaplecza sanitarne, szatnie, ciągi komunikacyjne, drogi wewnętrzne;
- organizację infrastruktury zewnętrznej: ogrody, place zabaw, zieleń – jeśli stanowią integralną część placówki.
Dofinansowanie z KPO jest skierowane głównie do samorządów, ale mogą z niego skorzystać również inne podmioty spełniające warunki programu.
Środki z FERS
Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) rozszerzają zakres możliwego wsparcia. Z tych środków można finansować:
- tworzenie nowych miejsc opieki nie tylko w żłobkach i klubach, ale także u dziennych opiekunów;
- tworzenie miejsc dla dzieci z niepełnosprawnościami lub dzieci wymagających szczególnej opieki;
- adaptację pomieszczeń, dostosowanie budynków (remonty, dostosowania architektoniczne) w istniejących lub nowych instytucjach opieki;
- doposażenie miejsc – zakup sprzętu edukacyjnego, pomocy terapeutycznych, urządzeń wspierających rozwój dzieci.
W ramach FERS możliwe jest również sfinansowanie kosztów funkcjonowania nowo utworzonych miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 przez okres 36 miesięcy od momentu rozpoczęcia działalności placówki.
Ile wynosi dofinansowanie w ramach Programu Aktywny Maluch?
Wysokość dofinansowania zależy od źródła środków oraz rodzaju beneficjenta. Program przewiduje różne poziomy wsparcia dla samorządów i innych podmiotów tworzących miejsca opieki nad dziećmi.
- Z KPO – najwyższe kwoty przeznaczone są dla jednostek samorządu terytorialnego (JST); w przypadku innych podmiotów stawki są niższe, ale nadal pozwalają pokryć znaczną część kosztów inwestycji;
- Z FERS – obowiązuje jednolita stawka w wysokości 12 410 zł na jedno nowo utworzone miejsce opieki, niezależnie od formy prowadzonej działalności;
- Koszty funkcjonowania – w ramach środków FERS możliwe jest dodatkowe wsparcie bieżącego utrzymania miejsc opieki przez 36 miesięcy, w wysokości do 837 zł miesięcznie na jedno miejsce.
Warto pamiętać, że poszczególne edycje programu mogą wprowadzać zmiany w wysokości stawek i zasadach naboru. Aktualne informacje o nowych turach i terminach wniosków publikuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Jakie są cele i rezultaty programu?
Program Aktywny Maluch ma realnie zwiększyć dostępność opieki nad dziećmi i ułatwić rodzicom powrót do pracy. W planach do 2029 roku znajduje się utworzenie dziesiątek tysięcy nowych miejsc.
Zakładane wskaźniki programu
Z danych zamieszczonych w „Programie rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 MALUCH+ 2022-2029” wynika, że zakładane wskaźniki wynoszą:
- 47,5 tys. miejsc do 30 czerwca 2026 r. z KPO;
- 55 tys. miejsc z FERS;
- 102 tys. miejsc objętych dofinansowaniem funkcjonowania przez 36 miesięcy.
Dodatkowe efekty
- Wzrost zatrudnienia w sektorze opieki;
- Rozwój infrastruktury lokalnej;
- Wzmocnienie aktywności zawodowej kobiet;
- Wzrost dostępności usług opiekuńczych w małych miejscowościach.
Jaki jest budżet programu Aktywny Maluch (dawniej program Maluch Plus) 2025?
Łączny budżet Programu Aktywny Maluch przekracza 6,4 miliarda złotych. To środki przeznaczone na tworzenie i utrzymanie miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 w całej Polsce. Zgodnie z danymi zamieszczonymi na portalu Gov.pl, na finansowanie programu składają się trzy źródła:
- około 2,7 mld zł z Krajowego Planu Odbudowy (KPO);
- około 3,7 mld zł z Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego (FERS), z czego ponad 3,1 mld zł stanowią środki pochodzące bezpośrednio z Funduszy Europejskich;
- pozostała część pochodzi z budżetu państwa.
Tak zróżnicowana struktura finansowania gwarantuje stabilność programu i umożliwia jego długofalową realizację.
Jak skorzystać z programu krok po kroku?
Proces ubiegania się o dofinansowanie w ramach Programu Aktywny Maluch jest wieloetapowy, ale przejrzysty i dobrze opisany w dokumentach rządowych. Warto też odpowiednio przygotować się zarówno formalnie, jak i biznesowo, aby zwiększyć swoje szanse na pozytywną ocenę wniosku.
Krok 1. Sprawdź warunki uczestnictwa
Zapoznaj się z aktualnym naborem i wymaganiami publikowanymi przez instytucje rządowe (MRPiPS). Upewnij się, że Twój pomysł spełnia wymogi ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.
Krok 2. Przygotuj projekt i dokumentację
Przygotuj biznesplan, kosztorys i koncepcję lokalową. Jeśli planujesz otworzyć żłobek lub klub dziecięcy, pamiętaj o spełnieniu norm sanitarnych i przeciwpożarowych.
Krok 3. Złóż wniosek o dofinansowanie
Wniosek składa się w odpowiednim systemie elektronicznym. Po pozytywnej ocenie możesz rozpocząć inwestycję i rozliczać koszty zgodnie z umową.
Krok 4. Utrzymuj miejsca opieki
Po utworzeniu placówki konieczne jest zapewnienie jej funkcjonowania przez minimum 36 miesięcy, aby zachować dofinansowanie.
Terminy i szczegóły programu Aktywny Maluch publikuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na stronie Gov.pl oraz w zakładce dotyczącej resortowych programów, a także wojewodowie, którzy ogłaszają informacje o naborach na swoich stronach regionalnych.
Jak zwiększyć szanse na dofinansowanie?
Jeśli planujesz otworzyć własny żłobek lub klub dziecięcy, zadbaj o dobrze przygotowaną kadrę. Szkolenie na opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym pomoże Ci spełnić wymogi formalne i zwiększyć szanse na uzyskanie dofinansowania w ramach programu Aktywny Maluch. Posiadanie wykształconych opiekunów to jeden z kluczowych elementów oceny projektu oraz gwarancja bezpiecznej, profesjonalnej opieki nad dziećmi w nowo powstałej placówce.
FAQ
Na co można przeznaczyć środki z Programu Aktywny Maluch?
Na budowę, modernizację, adaptację i doposażenie żłobków, klubów dziecięcych i miejsc u dziennych opiekunów.
Kto może skorzystać z programu Maluch Plus 2025?
Jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorcy, fundacje, stowarzyszenia oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
Ile wynosi dofinansowanie na jedno miejsce opieki?
Z FERS wynosi 12 410 zł; dodatkowo do 837 zł miesięcznie przez 36 miesięcy na utrzymanie miejsca.
Jak długo trwa wsparcie z programu?
Dofinansowanie funkcjonowania miejsc trwa do 3 lat od momentu ich utworzenia.
