Żłobek to miejsce, w którym dziecko spędza każdego dnia wiele godzin. Podczas pobytu w takiej placówce nie tylko się bawi, ale również spożywa posiłki, śpi, wykonuje czynności higieniczne i nawiązuje pierwsze relacje z rówieśnikami. To okres niezwykle ważny dla rozwoju malucha. Dlatego tak kluczowym elementem jest obserwacja dziecka w żłobku. Przykład monitorowania zachowań i wyciągania z nich wniosków w różnych sytuacjach oraz korzyści, jakie przynosi dokonywanie obserwacji, przedstawiliśmy w dalszej części artykułu.
Dlaczego obserwacja dzieci w żłobku jest aż tak istotna?
Dzieci w okresie żłobkowym znacznie intensywniej przeżywają pobyt w innym miejscu niż dom, gdzie do tej pory zawsze w ich otoczeniu przebywały osoby najbliższe, a w szczególności rodzice. Na skutek mniej znanego i pewnego otoczenia pojawia się szereg emocji i różnorodnych potrzeb, których dzieci w dodatku nie mogą wyrazić słowami. Dokładna obserwacja gestów zachowań czy charakterystycznych reakcji jest tu kluczowa dla zrozumienia malucha.
Ponadto okres chodzenia do żłobka to czas wielu wyzwań i postępów rozwojowych. W grupie o wiele łatwiej jest dostrzec tempo rozwoju i zauważyć ewentualne opóźnienia lub wręcz przeciwnie – ponadprzeciętne uzdolnienia. Obserwacja dzieci w żłobku umożliwia też dostrzeżenie możliwych opóźnień rozwojowych czy problemów natury emocjonalnej, które mogą mieć różne podłoże. Aby je zdefiniować, warto wykorzystać tu różne formy i metody obserwacji.
ZDOBĄDŹ CENNĄ WIEDZĘ I UMIEJĘTNOŚCI POTRZEBNE DO PRACY W ŻŁOBKU PODCZAS SZKOLENIA ONLINE
Podstawy obserwacji w żłobku
Obecnie w wielu krajach kładzie się ogromny nacisk na takie kwestie jak obserwacja dziecka w żłobku. Przykład najbardziej znanych organizacji, które zrzeszają pedagogów, nauczycieli i specjalistów w tym zakresie to chociażby Child Care Technical Assistance Network czy National Association for the Education of Young Children – stowarzyszenie non-profit działające w USA, które skupia nauczycieli wczesnej edukacji, dyrektorów, rodziny małych dzieci, rzeczników praw dziecka czy istotnych decydentów.
To m.in. dzięki ich działalności coraz większą uwagę przykłada się również do obserwacji dzieci w Polsce. Podstawowe metody stosowane w tym celu oparte są na notatkach anegdotycznych zawierających szczegółowe opisy dostrzeżonych zachowań i interakcji oraz zapisach ciągłych.
Dobrą metodą na dostrzeżenie pewnych niepokojących sygnałów jest również analiza prac dziecka, np. plastycznych, a także sposobu, w jaki te prace wykonuje. Spokojne operowanie kredką w przeciwieństwie do agresywnego mazania także po blacie stolika może dać wyraźny sygnał odnośnie do emocji malucha.
Obserwacja dziecka w żłobku – przykład dokumentu przydatnego w ocenie
Przykładem dokumentu przydatnego w ocenie może być karta obserwacji dziecka w żłobku. W zakresie fizycznego obszaru rozwoju dziecka można zanotować spostrzeżenia odnośnie do:
- samodzielnego korzystania z toalety,
- prawidłowego mycia rąk,
- samodzielnego oczyszczania nosa z użyciem chusteczek higienicznych,
- samodzielnego ubierania się,
- samodzielnego jedzenia i picia,
- chodzenia bez potknięć,
- przeskakiwania obunóż przez przeszkodę,
- skakania na jednej nodze.
Każdą z cech można opisać za pomocą skali punktów, łącznie z brakiem wykonywania danej czynności. Podobnej oceny można dokonać również w innych zakresach, takich jak komunikacja interpersonalna czy przejawiane emocje.
W zakresie notatek anegdotycznych i zapisu obserwacji można natomiast opisywać zachowania dzieci podczas wykonywania określonego zadania, np. zabawy w dżunglę czy wspólnego budowania z klocków zamku.
Jak przeprowadzać efektywną obserwację i jakie to daje korzyści?
Dokonując obserwacji, należy pamiętać, że dane muszą być rzetelne i obiektywne. Należy więc odnotowywać wszelkie szczegóły zachowań i reakcji, nawet te, które osobiście wydają nam się nieistotne. Trzeba też skupić się na faktach i nie zapisywać obserwacji w formie subiektywnej oceny lub osądów. Prawidłowe działania tego typu muszą też być pozbawione osobistego odczuwania większej lub mniejszej sympatii do danego dziecka. Sprawdź, co jeszcze powinna wiedzieć opiekunka w żłobku, by prawidłowo wykonywać swoje obowiązki.
Korzyści płynące z regularnej obserwacji
Regularna i skrupulatna obserwacja dziecka w żłobku umożliwia dostrzeżenie tempa rozwoju, a także wychwycenie niepokojących lub ponadprzeciętnych zachowań. Notatki stanowią cenne uwagi, które umożliwiają szybką reakcję i zdiagnozowanie ewentualnych problemów z rozwojem na jak najwcześniejszym etapie, kiedy wdrożenie właściwych działań pozwala nadrobić ewentualne braki rozwojowe.
Obserwacja maluchów umożliwia także znacznie lepsze dostosowanie działań edukacyjnych do potrzeb indywidualnych dzieci i korzystnie wpływa na budowanie relacji z rodzicami. Aby zdobyć umiejętności i wiedzę potrzebną do pracy w żłobku, rozpocznij “Szkolenie na opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym online” dostępne na stronie opiekun.net. Warto również sprawdzić program kursu, ponieważ znajduje się w nim wiele potrzebnych do opieki nad maluchem i ciekawych tematów, m.in. dotyczących adaptacji jako rezultatu rozwoju czy mechanizmów rozwoju dziecka.
Po pozytywnym ukończeniu kształcenia i zdanym egzaminie absolwent otrzymuje stosowne zaświadczenie. Szkolenie daje uprawnienia do podjęcia pracy w: żłobku, klubie dziecięcym, placówkach zajmujących się opieką nad najmłodszymi oraz w charakterze opiekunki dzieci do 3. roku życia.
